Ο άγιος Φιλάρετος Μόσχας σε ομιλία του στην Κυριακή της Πεντηκοστής λέει: «Μετά την πτώση του ανθρώπου, και, μη όντας ο άνθρωπος σε θέση να αντέξει το άκτιστο φως, “εκρύβη από προσώπου Κυρίου του Θεού” και ο Θεός αποτραβήχτηκε από τον άνθρωπο, από φόβο μήπως εκμηδενίσει τον παραβάτη με την αγία παρουσία Του.Τότε ήταν που Εκείνος όντας Ένας σε Τρία Πρόσωπα, από ανείπωτο έλεος προς το αποξενωμένο άνθρωπο τον πλησίασε με διαδοχικές αποκαλύψεις, ώστε “η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος”, να μπορέσει να αυξηθεί και για ακόμη μία φορά να ανυψώσει τον πεπτωκότα άνθρωπο… Πρέπει να δούμε την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο σαν ένα θαύμα που δόξασε την Αποστολική Εκκλησία, αλλά σαν ένα γεγονός που συνδέεται ουσιαστικά με την σωτηρία μας».
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην ομιλία του στην εορτή της Πεντηκοστής ερμηνεύοντας το γιατί το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε με σχήμα γλωσσών και, μάλιστα, πυρίνων, σημειώνει ότι «Γιά να επιδείξει την συμφυία του (την ίδια φύση) με τον Θεόν Λόγον, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος· διότι τίποτε δεν είναι συγγενέστερο από την γλώσσα προς τον λόγο. Συγχρόνως δε και για την χάρι της διδασκαλίας· διότι ο κατά Χριστόν διδάσκαλος χρειάζεται χαριτωμένη γλώσσα.
Γιατί δε με πύρινες γλώσσες; Όχι μόνο για το ομοούσιο του Πνεύματος προς τον Πατέρα και τον Υιό (διότι πυρ είναι ο Θεός μας, και μάλιστα πυρ που κατατρώει την μοχθηρία), αλλά και για την διπλότητα της ενέργειας του κηρύγματος των Αποστόλων· διότι μπορεί συγχρόνως να ευεργετεί και να τιμωρεί, και, όπως το πυρ έχει την ιδιότητα και να φωτίζει και να φλογίζει, έτσι και ο λόγος της κατά Χριστόν διδασκαλίας, τους μεν υπακούοντας φωτίζει, τους δε απειθούντας παραδίδει τελικώς σε πυρ».
Ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς γράφει για αυτήν την εορτή «Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι σαν το βίαιο άνθρωπο, που μπαίνει απρόσκλητα στο ξένο σπίτι. Μπαίνει μόνο στα σπίτια που έχουν θεληματικά και πρόθυμα την πόρτα τους ανοιχτή, εκεί που το λογαριάζουν ως κάτι το αγαπητό, σαν ένα επισκέπτη που τον περιμένουν από καιρό. Οι απόστολοι το περίμεναν με έντονη επιθυμία. Καί το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε σε αυτούς και τους έκανε κατοικητήριό Του. Δεν κατέβηκε κοντά τους με κάποιο απειλητικό θόρυβο, μα με κραυγή χαράς. Αδελφοί μου! Να ξέρετε πόσο χαίρεται το Άγιο Πνεύμα, πόσο ευφραίνεται με απερίγραπτη χαρά, όταν βρίσκει ψυχές αγνές, που έχουν ανοιχτές τις πόρτες της ψυχής τους, που το νοσταλγούν! Σε αυτές φτιάχνει το κατοικητήριό του με μία κραυγή χαράς και τους χαρίζει τις πλούσιες δωρεές Του».
Ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας γράφοντας για την Θεία Λειτουργία λέει ότι «Το άγιο Πνεύμα είναι η δύναμις που ώπλισε τους Αποστόλους από άνω, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου προς αυτούς “καθίσατε εν τη πόλει Ιερουσαλήμ, έως ου ενδύσησθε δύναμιν εξ ύψους”. Αυτό είναι έργο εκείνης της καθόδου· διότι το Πνεύμα δεν κατέβηκε μία μόνο φορά κι᾽ έπειτα μας εγκατέλειψε, αλλά είναι και θα είναι μαζί μας για πάντα. Καί δεν μας έστειλε μόνο το άγιο Πνεύμα ο Κύριος, αλλά και ο ίδιος υποσχέθηκε ότι θα μένει μαζί μας έως της συντέλειας του αιώνος.
Αλλά ο μεν Παράκλητος παρίσταται αοράτως, ο δε Κύριος και βλέπεται και στην αφή προσφέρεται με τα φρικτά μυστήρια».
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μιλώντας για το ίδιο θέμα αναφέρει «Ανέβηκε η ανθρώπινη φύση πριν δέκα ημέρες στον θρόνο του Θεού και σήμερα κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα σε αυτήν. Γιά να μη αμφιβάλλει κανένας και να μη αναρωτιέται τι έκαμε άραγε ο Χριστός, όταν ανέβηκε στον ουρανό. Άραγε συμφιλίωσε τον Πατέρα; Άραγε τον έκαμε να μας συγχωρέσει; Θέλοντας να μας δείξει ότι τον συμφιλίωσε με το ανθρώπινο γένος, μας έστειλε αμέσως τα δώρα για την συμφιλίωση. Στείλαμε εμείς πίστη και πήραμε από τον ουρανό δώρα· στείλαμε υπακοή και πήραμε δικαιοσύνη».
…………………………………………………………………………………………
1.Η Θεολογία της Καρδιάς Άγιος Φιλάρετος Μόσχας Εκδ. Ίνδικτος σελ.147
2. Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς Ε.Π.Ε. τομ. 10 σελ. 107
3. Αναστάσεως ημέρα, αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, επιμέλεια Πέτρου Μπότση σελ. 235
4.Νικολάου Καβάσιλα Ε.Π.Ε. σελ. 145 5.Ἱ. Χρυσοστόμου τόμ. 36 Ε.Π.Ε. σελ. 305
